Prostor i paradigma njegove definicije

 

Interpretacija prostora
Interpretacija prostora

Rekli smo da se tačka ne definiše, da je ona neka vrsta kvanta u jedno, dvo, trodimenzionalnom i višedimenzionalnim prostorima. U matematičkom smislu tačka je bez dimenzija, površine i zapremine. Ali takođe smo rekli, da se ona opisuje pomoću vektora položaja u odnosu na neku referentnu tačku. Ako vas zanima šta je kvant u prirodi, za sada ne postoji kvanta teorija vremena i prostora, pa kvantna mehanika nije  dala odgovor na pitanje šta se dešava kad posmatramo brže procese od Plankovog vremena po Plankovoj dužini.

Kako se najavljuje, procesi koji postoje u prostoru manjim od Plankovog (1 planck length = 1.616199 × 10-35 meters), su potpuno egzotični, iz ugla klasične mehanike mogu se smatrati magijom. Priroda je Plankovu dužinu definisala kao kvadratni koren od plankove konstante pomnožene sa gravitacionom i podeljene sa brzinom svetlosti na kub. Vreme će pokazati, bar je autor ovog bloga ubeđen da će plankova dužina u univerzalnoj teoriji objasniti princip neodređenosti, ali i procese u kojima nastaje materija. Podsetimo se, da teorija velikog praska počinje tek posle Plankovog vremena i važi za prostor veči od Plankovog prostora.

Definicje prostora

Ali ajde sada da se iz budućnosti vratimo nekoliko milenijuma unazad da pogledamo evoluciju definicija prostora.

Prostor, u antičkom atomizmu naziv je praznine u kojoj se kreću atomi. Dekart ga opisuje kao telesno svojstvo nasuprot misaonom svojstvu, ekstenzija nasuprot komprehenziji koja nije telesna i prostorna.

Apsolutni, matematički prostor definiše se kao idealna sredina koja je uz to još i homogena [ tj. njeni delovi se ne mogu kvalitativno razlikovati među sobom], kontinuirana, izotropna [svi njeni pravci imaju ista svojstva] i neograničena ili beskonačna. Za razliku od ovog ” idealnog” i ” matematičkog” prostora, ” psihološki” ili ” fiziološki” prostor ograničen je aktuelnom percepcijom i diferenciran je senzacijama: gore i dole, levo i desno, horizontalno i vertikalno, napred i nazad.

U matematici, formirao se najpre kao apstrakcija realnog fizičkog prostora, sa sistemom osnovnih [primarnih] objekata i aksioma. Geometrija je apstraktna matematička teorija realnog prostora koji nas okružuje. Daljom apstrakcijom nastao je pojam n-dimenzionog prostora [ broj dimnezija >/4], a prostor-vreme je primer četvorodimenzionog prostora.

Uopšte, pojednostavljeno rečeno, apstraktni prostor je skup proizvoljnih elemenata [vektora, funkcija, i dr.] koje nazivamo tačkama, sa određenim svojstvima i utvrđenim odnosima, npr. topološki prostor, u kojem je definisana blizina tačaka. Apstraktni prostori su predmet topologije i funkcionalne analize: Afini prostor, vektorski prostor, euklidski prostor, normirani prostor, metrički prostor i tako dalje.

U klasicnoj fizici prostor se definiše kao beskonačna sredina u kojoj postoji materija i u kojoj se odvijaju događaji nezavisno od sredine, a rastojanja su apsolutna i odredjena Euklidovom geometrijom.

U savremenoj fizici, koja je eksperimentalno dokazana 1919, prostor je forma postojanja materije koji sa vremenom čini jedinstveni i nerazdvojni kontinuum. Kao i vreme relativan je, rastojanja se menjaju u zavisnosti od uslova kretanja , prisustva mase tj. gravitacije i td.

U psihologiji empirijski realan prostor definisan je Ja-doživljajem, opažajnim za život važnim funkcijama, položajem subjekta koji opaža, takođe i njegovim životnim uzrastom. Taj “opažajni prostor’ se od rođenja pa do adolescencije razvija, postižući u kompletnoj razvijenosti i u normalnom funkcionisanju telesnih organa sposobnost razlikovanja onoga sto je ” blizu-daleko, ‘ gore-dole”, ” napred- nazad”, “desno-levo”. Ove opažajne funkcije mogu biti poremećene oboljenjima organa važnih za prostornu orijentaciju, povredama mozga, ili intoksikacijom, izazvanom dejstvom otrova, alkohola i narkotičkih sredstava.

Spomenimo i prostorni ugao, telesni ugao , deo prostora ograničen koničnom površi. Meri se odnosom površine koju odseca konična površ na feri sa temenom na vrhu konusa i kvadrata radijusa te sfere. Merna jedinica za prostorni ugao u Medjunarodnom SI sistemu je steradijan, oznaka sr.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Molimo vas i ovo: *