Nazivi većine poljoprivrednih alatki su praslovenskog porekla: ralo, motika, kosa, kosir, vile, osim reči plug koja je iz germanskih jezika.
ORUĐA ZA STOČARSTVO
KUKA ZA HVATANJE OVACA
Početak XX veka. Pravljena od livenog gvožđa. U obliku je cevi u koju je bio utaknut drveni šap. Na užem kraju cevi livenjem pričvršćena je kuka koja se završava modelom cveta. Kukom se ovca hvatala za zadnju nogu.
MAKAZE ZA STRIŽU OVACA Početak XX veka. Kovano gvožđe. Stočarstvo na našim prostorima ima ogromnu tradiciju, a ovaj oblik makaza se i danas koristi u pojednim selima planinskog tipa po obodima Stare planine.
KLEPETUŠA Početak XX veka. Pravljena od lima i gvožđa. Pljosnato zvono za goveda.
KLEPETUŠA Početak XX veka. Pravljena od lima i gvožđa. Pljosnato zvono sa drškom na vrhu. Unutra visi okruglo klepalo, za dršku je žicom vezan kožni kaiš kojim se zvono privezivalo ovci o vrat.
ORUĐA ZA ZEMLJORADNJU
PLUG
Druga polovina XIX veka. Pravljen od tesanog drveta i kovanog gvožđa. Sprava za oranje zemlje. Ima drvene ručice, dasku (tablu), gredelj (panj), a jednostrani raonik i cimer su od gvožđa.
DRLjAČA
Druga polovina XIX veka. Pravljena od tesanog drveta i kovanog gvožđa. Sprava za usitnjavanje zemlje nakon oranja. Sastoji se od okvira i “prečaga” (poprečnih greda) na koje su sa donje strane uglavljeni gvozdeni “zubi”. Drljaču su vukli konji ili volovi.
JARAM
Prva polovina XX veka. Pravljena od tesanog drveta. Manji jaram za jednog vola ili kravu. “Vratnik” je od hrastovog, a “jarmenjače” od grabovog drveta.
Kraj XIX veka. Pravljen od kovanog gvožđa i tesanog drveta. Usko, polukružno sečivo na jenom kraju špicasto, na drugom uglavljeno u kratku, okruglu drvenu dršku. Služio za žetvu i sakupljanje rukovet – “rukovedanje“.
SRP
Kraj XIX veka. Pravljena od kovanog gvožđa i tesanog drveta. Usko, polukružno sečivo špicastog vrha, nazubljeno sa unutrašnje strane. Sečivo je uglavljeno u kratku drvenu dršku. Služio za žetvu i sakupljanje rukoveti.
VODIR
Kraj XIX veka. Pravljen od tesanog drveta. Posuda od izdubljenog lipovog drveta. Na širem delu, pored otvora, ostavljen jezičak kojim se vodir kačio o pojas. U njemu je nošena voda i brus za oštrenje kose.
VILE
Prva polovina XX veka. Pravljene od tesanog drveta. Dugačka obla drška koja se produžava u srednji zubac vila. Sa strane, na dršku postavljena još dva zupca, a sva tri su u gornjem delu povezana poprečno postavljenom daščicom. Služile za sakupljanje sena i slame.
MREŽAGE (KROŠNjE)
Početak XX veka. Pravljena od drveta i kanapa. Dve lučno savijene neobrađene grane povezane mrežasto isprepletenim kanapom. Kad se rasklope čine kružnu površinu na koju se natovari seno, preklopi se i pomoću remena od kanapa nosi preko ramena.
KRUNjAČ ZA KUKURUZ
Prva polovina XX veka. Pravljen od tesanog drveta i gvožđa. Naprava slična klupi, na čijem jednom kraju je koso postavljena daska sa kraćim gvozdenim zupcima (od 2 do 4 zupca u deset redova). Služila za ručno krunjenje kukuruza.
Ako pogledate listu ručnih alata Odigledolokomotive.rs/kategorija/rucni-alat/ koji se danas koriste u poljoprivredi, videćete da su naši stari veoma uspešno trasirali najefikasniji dizajn za optimalno korišćenje alata.
