Kratka istorija vremenskih perioda univerzuma

Istoriju Univerzuma je, prema standardnom modelu velikog praska je moguće podeliti na više perioda u kojima su dominantna odgovarajuća fizička svojstva, odnosno sila koja je dominirala.

Pre masivne anihilacije čestica i antičestica, srednja temperatura vasione je veća od 10 na 13 K, sve čestice su bile u ravnoteži sa zračenjem i ponašale su se kao fotoni.

Univerzum su sačinjavale čestice sa relativističkom energijom i fotoni. To je bila hadronska era, jer su tada, uglavnom, bili prisutni hadroni, zajednički naziv za neutrone, protone i njihove antičestice.

Daljim hladjenjem, posle temperaturskog praga anihilacije hadrona, T = 10 na 13 K, a pre dostizanja anihilacionog praga za elektrone, T=10 na 9 K, svi leptoni, leptoni je zajednički naziv za elektrone, neutrine i njihove antičestice su u ravnoteži sa fotonima.

To je bila leptonska era. Posle leptonske ere gustina radijacije dominira u odnosu na gustinu materije. Preostali elektroni i protoni poseduju energiju ispod odgovarajucih pragova anihilacije, zato ne mogu biti u ravnoteži sa zračenjem. To je era radijacije. Ona se zavrsava posle 10 na 5 godina.

Posle nje nastupa era materije, jer je gustina materije veća od gustine radijacije. Na primer, u sadašnjem vremenskom trenutku gustina materije, procenjena na osnovu prebrojavanja galaksija, iznosi 10 na -30 g/cm kubni, a gustina radijacije 10 na -33 g/cm kubni. Naravno, i dalje su aktuelni problemi da li je dobro ukalkulisana tamna materija, da li neutrino ima masu mirovanja, ali i parametri gravitona su krajnje špekulantni.

Problem kosmološkog vremena, kao i ograničenosti modela velikog praska ovde nisu razmatrani, ali time ćemo se pozabaviti u nekom od narednih članka.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Molimo vas i ovo: *